Juantxo Agirre, Aranzadi Zientzia Elkarteko Idazkari nagusiak eta erakusketaren komisarioak azaldu zuenez “munduko herrialde guztiek dituzte oroimen-lekuak, eta horien inguruan, hainbat arrazoirengatik, era guztietako sentimenduak biltzen dira. Honakoak batzuetan kontrajarriak izaten dira, baina, dena den, herritarren interesa pizten dute. Amaiur leku horietako bat da; bere gazteluaren baitan ez zen Nafarroako Gerra galdu, Gernikan Gerra Zibila galdu ez zen bezalaxe. Hala ere, gizartearen zati handi batek bi leku hauek bere historia kolektiboaren erreferentetzat hartu ditu”.
Esta exposición pretende
poner en valor el trabajo de una generación que en el siglo XX luchó por la
defensa de las libertades democráticas. Navarra no perdió su independencia en
Amaiur, el bombardeo de Gernika no destruyo los sueños de soberanía del pueblo
vasco, la represión franquista no ahogo las ansias de libertad. Son hitos referenciales que
nos dan fuerza para construir el futuro.
Erakusketa honen hiru
atalak Los
tres ejes temáticos de la exposición
Lehenengo gelan XX. mendearen hasieran askatasun demokratikoaren nahiz Errepublikaren defentsan borroka egin zuen belaunaldi baten konpromezua azaltzen da.. Arturo Campeón humanista eta politikoa, Javier Ciga Echandi margolari eta politikoa, Manuel Irujo politikoa, Serapio Esparza arkitektoa, Bittori Etxeberria politiKa eta feminista eta Kaputxinoen ordena izango dira historia honen protagonistak. Belaunaldi hau 1922.urtean Amaiurren bildu zen eta gazteluaren nafar denfentsoreen omenez monolito bat altzatu zuten.
![]() |
Manuel Irujoren panela |
En la primera sala se quiere poner en valor el gran trabajo realizado
por una generación que a principios del siglo XX luchó por la defensa de las
libertades democráticas y la República. Es el caso de personajes tan relevantes
en la historia como el humanista y político Arturo Campión; el pintor y
político Javier Ciga Echandi; el político Manuel Irujo; el arquitecto Serapio
Esparza; la política y feminista Bittori Etxeberria y la orden de los
capuchinos. Todos ellos protagonistas de esta muestra. Muchos de ellos se
reunieron en Amaiur en 1922, instalando un monolito en el lugar donde se
ubicaba la fortaleza.
![]() |
Estandarte el batallón de Amaiur |
Bigarren aretoan “Amayur” batailoiari omenaldi bat egiten zaio. “Amayur” gudarostea Eusko Jaurlaritzaren agindupean zegoen, eta gainerako batailoiak bezalaxe, gerra-fronteen artean lekualdatuz joan zen lurraldearen defentsaren beharren eta estrategien arabera. 1936ko azarotik 1937ko abuztura arte egon zen aktibo. Batailoia hildako gehien jasan zuen Eusko Gudarosteko batailoietako bat izan zen. Haren biktima kopurua 125 gudarikoa izan zela kalkulatzen da.
En una segunda sala también se muestra la crudeza de la Guerra Civil y sus consecuencias, con la muerte y el exilio, entre otros. En este apartado se hace especial mención al batallón de gudaris, Amaiur, que estuvo activo desde noviembre de 1936 hasta agosto de 1937, siendo uno de los batallones con más bajas.
Hirugarren aretoan
frankismoaren errepresioaren eta herriaren sufrimenduren ispilu bat da. Urte
askotako isiltasunari ahotsa emanez, memoria demokratikoa berreskuratu nahi dugu etorkizuna berri bat
euki dezagun.
Memoria demokratikoa bereskutatzen
En la última sala se hace referencia a la actualidad, donde a través de la recuperación de la memoria colectiva y de la reparación vamos construyendo un sociedad más justa. Amaiur: memoria democratika quiere ser un gesto de reconocimiento al sufrimiento y la conculcación de los derechos humanos de todas aquellas personas, mayoritariamente anónimas, que resistieron al golpe militar franquista
No hay comentarios:
Publicar un comentario